Belirsizlik Nedir?
Kulağa her ne kadar ürkütücü gelse de belirsizlik aslında insanın ana rahmine düşmesinden itibaren hayatının içerisinde bulunan bir olgudur. Ve insanlık son bulana kadar da var olmaya devam edecektir. Bu bağlamda birçoğumuzun reddetme eğilimi gösterdiği ‘Belirsizlik’ kavramının isminden çok anlamı hayatımızı çepeçevre sarmıştır diyebiliriz.
Gelin hayatımızı bu denli içerisine alan malum kavramı biraz olsun irdeleyelim. Bu nokta da bahsedeceğimiz ilk şey belirsizliğin asıl manası olmalı. Belirsizlik o an değerlendirilen uyarana ya da uyaranın gelecekteki olası sonuçlarına ilişkin algılanan farklılık olarak tanımlanmıştır. Dolayısıyla uyaranı tanımlamakta ya da tahmin etme sürecinde yaşanan güçlükler belirsizlik olgusuna işaret etmektedir. Bu nokta da uyarandan kasıt bir sınav süreci, bireysel ya da toplumsal seçimler ve süreç gerektiren herhangi bir iş olarak örneklendirilebilir.
Tanımı itibariyle dahi aklımızı karıştıran bu kavramı örnek bir durumla açıklamak çok daha doğru bir adım olacaktır. Mesela en basit örnek olarak markete alışveriş yapmaya giden bir kişi düşünelim. Bu kişi aynı ürünü farklı markalar fakat aynı fiyatla görmüş olsun. Bu kişinin alacağı ürüne bir türlü karar verememesi kişinin sosyal hayatta sıklıkla önüne çıkabilecek bir belirsizliktir. Pek çoğunuz bu duruma bir kararsızlık süreci diyebilir fakat her kararsızlık süreci aynı zamanda içinde koca bir belirsizliğe gebedir. Kişi seçimini yaptığı anda bu kararsızlığın doğurduğu belirsizlik sürecinden de otomatik olarak çıkmış olur.
Sonunda tanımı konusunda kafamızda bir şeyler oluştuğunu varsaydığım bu kavramı şimdi de biraz sosyal hayatımızdaki yeri ve etkileri bazında konuşmakta fayda var diye düşünüyorum. Bu noktada sosyal hayatımızda belirsizliğin Pandemi süreci ile çok daha geniş bir yer bulduğunu ve bilmeyene dahi kendini tanıttığını söyleyebiliriz. Teknolojik alternatifler dışında neredeyse dumura uğrayan sosyal hayatımız ilerleyen süreç boyunca koca bir belirsizlik deryasının içinde yüzerken aslında hepimiz belirsizlik kavramını ayrıntılı bir şekilde öğrendik.
Pandemi sürecinde öğrendiğimiz bu belirsizlik döneminin yanı sıra olağanüstü durumları bir kenara bırakırsak şehir değiştirmek, yeni birisi ile tanışmak ve önemli bir sınavın sonucunu beklemek ve insanlarla ilgili olan çeşitli karar verme süreçleri de sosyal hayatımızda yaşadığımız belirsizliklere örnek olarak verilebilir.
Şimdi gelelim bu örnek durumların sosyal hayatımızda yarattığı belirsizliğin etkilerine. Belki de bu durumların yaşanma sıklığından çok psikolojimizde ve davranışlarımızda yarattığı etki çok daha sarsıcı bir nitelik taşır. Bu bağlamda belirsizliğin sosyal etkilerinde en çok bahsedilmesi gereken olgu strestir. Sosyal hayatta yaşanan belirsizliğin yarattığı aşırı ya da orta düzeyde stres kişinin yaşadığı belirsizlikten kurtulabilmesi için bir engel sayılabilir. Aşırı stresin verdiği depresyon ve bunalımlar ise sosyal hayatta yaşanan belirsizliklerin bir diğer en kritik sorunlarındandır. Kişinin belirsizlik halinde yaşadığı bu gerginlik durumu diğer insanlara olan davranışlarına da yansır. Bu bağlamda yönetilemeyen belirsizlik kişinin çevresindeki insanlara öfkeli ve mutsuz bir ruh hali sergilemesine sebep olabilir. Tüm bunların yanında bahsedilmesi gereken bir sorunda belirsizlikten kaynaklanan tahammülsüzlüktür. Bu durum kişinin sosyal çevresinde insanlarla daha sık problem yaşamasına ve var olan ilişkilerinin sonlanmasına sebebiyet verebilir.
Sonuç olarak hayatımızda kendini böylesine belli eden ve pek çok soruna sebebiyet verebilecek bu kavram her birimizin baş etmeyi öğrenmesi gereken bir olgudur.
Jülide Aslan
Eserde kullanılan fotoğraf Ayşen Eren tarafından çekilmiştir.
Belirsizlik Nedir?, Belirsizlik Nedir?, Belirsizlik Nedir?
Belirsizlik Nedir?
Jülide Aslan’ın kaleme aldığı “Sosyal Devlet Nedir?“i okudunuz mu?
