Bilgi Felsefesi (Epistemoloji) Nedir?
Bilgi felsefesi(epistemoloji), bilgi kavramını konu eden bir bilim dalıdır. Bu sebeple epistemolojide soracağımız ilk soru: “Bilgi Nedir?” olacaktır. Bilginin ne olduğuna ilişkin verilen cevapların ardından ise epistemoloji bizlere, neler hakkında bilgi edinebileceğimizi, bir şeyi bilmenin yollarını ve özellikle de bir şeyi biliyor olabilmemizin ne anlama geldiğini açıklamaya çalışacaktır.
İlk dönem Yunan filozofları (Herakleitos, Demokritos), bilgininin kaynağı ve bilgiye ilişkin birçok tartışmalar yapmış olsalar da bilgi konusu tam olarak Sokrates, Platon ve Aristoteles dönemine denk gelmiştir.
Epistemoloji bir bilginin doğruluğunu incelerken Aristoteles’in sınıflandırmasından faydalanabilmektedir. Peki nedir bu sınıflandırma?
A Priori – A Posteriori
A priori kavramında bilginin sezgi, mantık ve akılla elde edilebileceğini düşünürken; a posteriori kavramında ise deneye ve duyulara yer verildiğini ifade edebiliriz.
Aristoteles’in görüşüne göre doğada ilk var olan bilgiler a priori sayesinde öğrenilebilmiş olmakla birlikte, zaman içerisinde tümevarım yöntemini kullanmak suretiyle (a posteriori) insanlar bilgiye ulaşmışlardır.
Epistemoloji Kelimesinin İncelenmesi
Epistemoloji kelimesi Yunan kökenli bir kelime olup, “episteme” (sistematik bilgi) ile “logos” (akılsal açıklama) kelimelerinden türemiştir.
İlk dönem Yunan filozofları (Herakleitos, Demokritos), bilgininin kaynağı ve bilgiye ilişkin birçok tartışmalar yapmış olsalar da bilgi konusu tam olarak Sokrates, Platon ve Aristoteles dönemine denk gelmiştir.
Epistemolojinin Sorduğu Sorular
- Bilgi nedir?
- Bir şeyi biliyorum demek ne demektir?
- Neleri bilebilirim?
- Bilgiyi nasıl elde ederim?
- Bilginin unsurları nelerdir?
- Bilmenin ölçüt ve koşulları nelerdir?
- Bilginin türleri nelerdir?
- Bilginin sınırı var mıdır?
