Garipçilere Karşı İkinci Yeniciler
Sanat akımlarının çıkış sebebi incelendiğinde fark edilen ilk şey hep bir düşünce zıtlıklarının olduğudur. Fikir var olduğu sürece sadece akımlar değil insan yapılarına hayatın olağan akışı değişmeye mahkumdur.
Birinci Yeniciler‘i sizlere tanıttığım yazımızda Orhan Veli’nin ani ölümü ile akımın son bulduğunu ancak sürdüğü zaman dilimi boyunca eleştirilere maruz kaldığından bahsetmiştim. Şimdi ise eleştiren gruplardan biri olan ve adını İkinci Yeniciler koyduğumuz grubu ele alacağız.
1940 yıllarındaki Toplumcu Gerçekçi akıma karşı olan ve 1950 yıllarında kendini baş gösteren Edip Cansever öncülüğünde İlhan Berk, Ece Ayhan, Turgut Uyar, Sezai Karakoç ve Cemal Süreya’nın eşlik ettiği bir edebi akımdır. Birinci Yeniciler’e karşı çıkması sebebiyle Türk şiirine değişik imge ve söyleyiş getirme arzusundalardır.
Geniş bir kitlesi ve uzun bir soluğu olmamasına karşın Türk şiirine müthiş bir boyut atlatan bu grup ” şiir için şiir” anlayışı ile ilerlemiş, ahlak, toplum gibi konuları şiirden uzaklaştırmış ve şiir dışında değerlendirmişlerdir. İnsanı ve nesneyi gerçeküstücülükten de öte bir soyutlama ile almışlardır.
Aynı zamanda ölçü ve uyak değil, şiir musiki ile zenginleşmelidir. Özellikle İlhan Berk türkü nazım biçimini kullanarak bu esintiyi bize hissettirir.
Buradaki amaç farklı söyleyiş ve farklı imge olmasından kaynaklı her şair farklı yorumlayarak bu akımı sürdürmüşlerdir. Bu yüzden her sanatçı birbirinden ayrı değerlendirilir ancak aynı grubun içine alınır. İçlerinden bir tek Turgut Uyar kendisini bir gruba dahil etmekten kaçınır fakat yazdıklarından ötürü İkinci Yeniciler’den uzak bir üslup yakalayamamışlardır.
Akımın esintilerini en net hissedebileceğimiz, her şairden bir şiir olmak üzere 6 şiir önerisinde bulunarak yazımı noktalandıracağım:
1- İlhan Berk-İstanbul
2- Edip Cansever-Yer Çekimli Karanfil
3- Cemal Süreya- Sevda Sözleri
4-Turgut Uyar-Arz-ı Hal
5- Ece Ayhan- Ortadokslular
6- Sezai Karakoç- Mona Rosa
Cemre Söğütler
Eserde kullanılan fotoğraf Ayşen Eren tarafından çekilmiştir.
Garipçilere Karşı İkinci Yeniciler,
Garipçilere Karşı İkinci Yeniciler
Cemre Söğütler’in kaleme aldığı “İnsan Kalıbı” adlı eseri okudunuz mu?
